Faculteit der Rechtsgeleerdheid

“We doen het goed in onderwijslijstjes”, valt Christian Korbeld, secretaris van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, op. “Studenten beoordelen ons positief.” Hoe mooi dat ook is, het leidde er tot voor kort wel toe dat de instroom van studenten aan de hoge kant lag. In de woorden van directeur bedrijfsvoering Ine van den Heuvel: “Voor corona hadden ongeveer 750 eerstejaars. Dat was niet behapbaar voor de faculteit en niet wenselijk voor de kwaliteit van het onderwijs. Dus we hebben ingezet op verlaging naar 550, en dat is gelukt. Nu hebben we ondanks corona een stabiele instroom.”

Dat brengt het gesprek meteen op de gevolgen van de coronapandemie. Net als andere faculteiten heeft ook Rechtsgeleerdheid daar nog dagelijks mee te maken, zegt Korbeld: “We hebben erg veel geleerd van het onderwijs tijdens de lockdown. De docenten – en studenten – hebben een fantastische prestatie geleverd met het onderwijs en de studentbegeleiding tijdens die periode. Er zijn verschillende dingen uit die tijd die we willen behouden, zoals de digitale tentamens en de mentorgroepen.”

Zo gauw het kon zijn docenten weer fysiek colleges en werkgroepen gaan geven, vult Van den Heuvel aan. “Bij de werkgroepen ging dat goed, maar bij de hoorcolleges was de routine van de studenten enigszins veranderd. We merken pas sinds het begin van het nieuwe academisch jaar dat de collegezalen weer vol zitten en de levendigheid binnen de faculteit terug is.

De nieuwe eerstejaars zijn natuurlijk gemakkelijker in die routine te trekken dan tweede- en derdejaars die het inmiddels gewend zijn om thuis colleges te kijken. Wij hebben als faculteit daarom, na consultatie van de medezeggenschapsraad en de opleidingscommissie, besloten om de livestream stop te zetten. We willen studenten in het ritme houden, zodat ze blijven komen. Samen discussiëren is wat ons betreft namelijk een belangrijk onderdeel van het leerproces. We willen dat studenten samen bezig zijn met de studie. Nu zetten we de weblectures alleen voor iedereen online in de week voor de tentamens.”

“We zoeken steeds naar manieren om de aanwezigheid van studenten in het Grotiusgebouw verder te stimuleren. We zijn heel blij met onze actieve studieverenigingen”, aldus Korbeld. “Ze organiseren van alles, en waar mogelijk willen we dat graag ondersteunen. De Juridische Faculteitsvereniging heeft extra banken en een koffieapparaat geplaatst, en ook dat heeft een positief effect om de studenten in het gebouw te houden.”

Gelukkig lijkt de afgelopen periode geen al te grote gevolgen te hebben gehad voor de resultaten van de studenten. Korbeld: “We hebben de slagingspercentages nauwlettend in de gaten gehouden, en daar zijn we blij mee. Ook het feit dat onze studenten nauwelijks studievertraging hebben opgelopen is heuglijk nieuws.”

“We waren blij dat we het collegejaar in juni konden afsluiten met een ouderwetse faculteitsborrel voor studenten en medewerkers”, zegt Van den Heuvel. “Die hebben we twee jaar niet gehad.”

Meer goed nieuws is dat sommige onderwijsprocessen in positieve zin zijn veranderd door corona. Van den Heuvel: “We zijn overgegaan naar 100% digitaal toetsen, in een tempo dat we anders nooit hadden gehaald. We moesten wel. En toen fysiek onderwijs eenmaal weer mocht is het digitale toetsen – op locatie – gebleven. In het algemeen is de inzet van digitale middelen gestegen. Als je voor 600 eerstejaars tentamens moet kopiëren ben je wel even bezig; dat hoeft nu niet meer. Het inlezen van cijfers is ook veel eenvoudiger. En waar bij antwoorden op open vragen vroeger het handschrift lang niet altijd leesbaar was, speelt dat nu geen rol meer.”

“Docenten hebben nu ook meer informatie tot hun beschikking, bijvoorbeeld over hoe een vraag het doet”, zegt Korbeld. “Zo heeft de coronaperiode toch op bepaalde vlakken een blijvend positief effect gehad op de onze faculteit.”

Volgens Korbeld is Rechtsgeleerdheid een echte onderwijsfaculteit. “Onze studenten zijn positief over dat onderwijs, en zijn doorgaans ook betrokken. We hebben een studentgeleding in de medezeggenschap die echt kritisch meedenkt en met eigen initiatieven komt. Dat is heel waardevol.”

“Je ziet ook dat alumni betrokken blijven en graag iets terugdoen voor de faculteit”, zegt Van den Heuvel instemmend. “Op voorlichtingsdagen bijvoorbeeld.” Dat is belangrijk omdat studenten zo een goed beeld krijgen hoe de studie aansluit op de juridische praktijk. De faculteit wil de communicatie met (aankomende) studenten graag intensiveren, voegt ze daaraan toe. “Uit onderzoek is gebleken dat onze studenten vooral regionaal kiezen. Toch willen we meer ons gezicht tonen op social media, zodat aanstaande studenten meekrijgen waar wij goed in zijn en bewust voor het Nijmeegse curriculum kiezen. We hebben een sterk eigen, positief-rechtelijk gezicht.”

“Het onderzoek lijkt betrekkelijk weinig last te hebben gehad van de coronaperiode en ging afgelopen jaar op volle kracht verder”, meent Korbeld. Er waren een paar mooie dingen om te vieren. “Jasper Krommendijk bezet nu een Jean Monnet Chair, en er zijn een paar mooie subsidies binnengehaald, bijvoorbeeld van Horizon Europe. Migratierecht had wat dat betreft een goed jaar.”

De faculteit heeft twee grote onderzoekscentra: Staat en Recht (STeR) en Onderneming en Recht (OO&R). “Beide onderzoekscentra hebben een sterke focus op bepaalde thema’s, en dat werkt in ons voordeel”, zegt Korbeld.

“Bij OO&R was duurzaamheid al iets langer een speerpunt, en nu is het dat ook bij STeR”, zegt Van den Heuvel. “Zij hebben afgelopen jaar een themadag Duurzaamheid en Recht georganiseerd. Thema’s als de duurzame rechtsstaat, aansprakelijkheid voor klimaatverandering en duurzame energie en omgevingsrecht spelen daarbij een rol.”

Ook andere thema’s krijgen uiteraard aandacht. “In oktober heeft hoogleraar Danny Busch een rechtsvergelijkend boek gepubliceerd over financiële aansprakelijkheid van toezichthouders. Daar volgt nog een congres over.”

“Er wordt steeds meer samengewerkt”, zegt Korbeld, “zowel binnen de faculteit als met partijen daarbuiten. Daarom is het ook zo belangrijk om iedereen – medewerkers en studenten – weer naar de faculteit te krijgen. We proberen een interessante omgeving te creëren; een gemeenschap te bouwen en ontmoetingen te stimuleren. Daar komt altijd iets uit voort, al is dat niet altijd te meten. Onze beide onderzoekcentra hebben een goede band met de rechtspraktijk, en ook dat is zeer belangrijk voor het initiëren van nieuw onderzoek dat bruikbaar is voor de praktijk.”

Van den Heuvel noemt daarnaast de banden met andere universiteiten. “Het Sectorplan Rechtsgeleerdheid kent twee thema’s waar we op samenwerken met twee andere universiteiten: Digital legal studies en Conflictoplossende instituties. Door het Sectorplan en de samenwerking daarbinnen op dezelfde thema’s kunnen promovendi van verschillende universiteiten nu op elkaar reageren en met elkaar discussiëren. Dat is verrijkend. De thema’s geven reuring. Hier wordt over het algemeen nog solistisch gewerkt; voor onze discipline is deze bredere samenwerking op thema’s nieuw.”

“Het sectorplan identificeert vijf grote maatschappelijke thema’s, waarvan je er als faculteit twee of drie kon kiezen”, legt Korbeld uit. “Soms raken de thema’s elkaar. Normaal komen publiekrecht en privaatrecht elkaar vooral tegen bij de koffieautomaat. Dit soort thema’s, waar alle juristen mee te maken hebben, scheppen nieuwe vormen van samenwerking.”

Maatschappelijke invloed heeft de faculteit natuurlijk allereerst door de functies die afgestudeerde studenten bekleden. Degelijk opgeleide juristen zijn belangrijk voor een goed functionerende rechtsstaat. “Maar de faculteit draagt ook op veel andere manieren bij aan een stabiele rechtsstaat. Medewerkers verzorgen regelmatig media-optredens of schrijven stukken in de pers”, aldus Van den Heuvel. “Daarnaast is deelname aan regeringscommissies natuurlijk een manier om bij te dragen. Zo is onze hoogleraar Ashley Terlouw benoemd als lid van de Staatscommissie tegen discriminatie en racisme, en hoogleraar Femke Laagland is lid van de SER.” De eind 2022 vastgestelde nieuwe strategie maakt duidelijk waar de zo sterk op de rechtspraktijk gerichte faculteit het voor doet: voor een duurzame en lerende rechtsstaat.